ทฤษฎีแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ (HBM) นี้ เป็นทฤษฎีทางจิตวิทยาที่ใช้อธิบายพฤติกรรมสุขภาพ รวมทั้งพฤติกรรมของมนุษย์อื่นๆ อีกหลายอย่าง เช่น ทำไมคนเราชอบแอบเปิดหนังโป๊หี หรือทำไมหลายคนรู้สึกว่าหนังโป๊หีเป็นเรื่องต้องห้าม ซึ่งในระยะแรกนี้มีแนวคิดซึ่งถือเป็นหลักสำคัญ 4 ประการคือ 1.การรับรู้ความร้ายแรง (perceived seriousness) ความร้ายแรงของโรคอาจสามารถพูดและอธิบายได้ไม่ยาก เช่น การให้ความรู้แก่นักดื่มว่า การดื่มเหล้าจะทำให้ตับแข็ง กระเพาะอาหารอักเสบ ความจำเสื่อม อย่างไรก็ตาม ผู้ที่เคยให้ข้อมูลเหล่านี้แก่นักดื่มคงทราบดีว่า การพูดคุยแบบนี้มิได้ทำให้พฤติกรรมการดื่มเปลี่ยนแปลงไปนัก เรื่องของพฤติกรรมสุขภาพนี้ขึ้นอยู่กับ ”ความเชื่อ” ของคนคนนั้นด้วย การรับรู้ความร้ายแรงที่ “โดนใจ” เท่านั้นจึงจะเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของคนได้ ดังนั้น การพูดถึงความร้ายแรงและความทุกข์ทรมานของคนโรคตับแข็ง การทำงานไม่ได้และเป็นภาระอาจ “โดนใจ” นักดื่มที่มีญาติเป็นโรคตับแข็งมาแล้ว 2.การรับรู้ความเสี่ยงของตนเอง (perceived susceptibility) เมื่อคนเรารับรู้ว่าตนเองมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรค ปัญหา ความไม่สบายบางอย่าง ก็จะทำให้ต้องหันมาสนใจและดูแลตัวเองมากยิ่งขึ้น ยิ่งรับรู้มาก่อนว่าความร้ายแรงของปัญหาที่อาจเกิดได้และต้องมีความเสี่ยงมากเท่าไร ก็จะทำให้แรงจูงใจในการปรับเปลี่ยนตนเองสูงขึ้น แต่บางครั้งความเสี่ยงก็เร้าใจ […]